OECD

ABD dışişleri bakanı General Marshall, 25 Haziran 1947'de, Harvard Üniversitesi'nde yaptığı konuşmada, ülkesinin Avrupa devletlerine İkinci Dünya Savaşı sonunda yaptığı yardımı artırmayı ve uzatmayı önermişti. Ön koşul olarak, yardımdan faydalanacak ülkelerin bu yardımı ortak bir yardım ve kalkınma kurumu çerçevesinde kullanmalarını önermekteydi.

Bu önerileri tartışmak ve ekonomik istekleri saptamak amacıyla Avrupa Ekonomik İşbirliği Konferansı 12 Temmuz 1947'de Paris'te toplandı. 16 Nisan 1948'de de Avrupa Ekonomik İşbirliği Örgütü Anlaşması (OECC) imzalandı. Bu konvansiyona 16 ülke katılmıştır: Avusturya, Belçika, Danimarka, Fransa, Yunanistan, İzlanda, İrlanda, İtalya, Lüksemburg, Norveç, Hollanda, Portekiz, İngiltere, İsveç, İsviçre ve Türkiye. Topluluğa 1955'te Almanya, 1959'da İspanya üye olmuştur.

Önceleri Avrupa İktisadi İşbirliği Örgütü (OEEC) adı altında, Marshall Planı'nın uygulanmasını kolaylaştırmak amacıyla kurulan bu örgütün adı 30 Eylül 1961' de Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) şeklinde değiştirilmiştir.

Türkiye parlamentosu, katılma kararını 29 Mart 1961'de onaylamıştır. Başlangıçta gözlemci üye olan ABD ile Kanada'ya tam üyelik hakkı tanınmıştır. Daha sonra Japonya, Finlandiya ve Yeni Zelanda da tam üye olarak örgüte kabul edilmiştir. Avustralya'nın OECD ile olan ilişkileri sadece örgütün kısmi kalkınma faaliyeti çerçevesindedir.

Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Polonya, Macaristan, Hırvatistan, Sırbistan ve Slovenya gibi ülkeler ise özel bir statüye sahiptir. Avustralya'nın OECD ile olan ilişkileri sadece örgütün kısmi kalkınma faaliyeti çerçevesindedir. Örgütün üç temel ilkesi şöyle özetlenebilir:

*Üye ülkelerde sürekli iktisadi büyümeyi sağlamak; iş olanaklarını ve yüksek yaşama standardını gerçekleştirmeye çalışmak,

*Üye ve üye olmayan, kalkınma halindeki ülkelerin ekonomik gelişmesine katkılarda bulunmak,

*3. Dünya ticaretinin karşılıklı ve eşit koşullar içinde, uluslararası yükümlülüklere uygun olarak gelişmesine yardımcı olmak.

*Bu amacı gerçekleştirirken mali istikrarı koruma hedefine yönelik önlemleri almak.

OECD'nin çalışmalarını düzenleyen en üst organ Konsey'dir. Üye ülkelerin maliye veya görevli bakanlarının katılmasıyla toplanan Konsey'de her ülkenin bir oyu vardır. Konsey başkanlığını bir yıl süreyle sırası gelen üye ülkenin görevli bakanı yürütür.

Konsey, üyeleri arasından 7 kişilik bir "Yürütme Komitesi"ni seçer. Örgütün sorumlu yöneticisi olan genel sekreteri, Yürütme Komitesi belirlemektedir. Konseyin ve Yürütme Komitesi'nin aldığı kararları uygulama görevi genel sekreter ve emrindeki örgüte aittir.

OECD nezdinde her ülkeyi temsil eden bir heyet (delegasyon) vardır. Uzmanlardan oluşan bu heyetlerin görevi, örgütün çalışmalarının her aşamasına katılarak ülkesini temsil etmektir. Türkiye 1948 yılından beri örgüt içinde çalışmalara tam üye sıfatıyla katılmaktadır. Türkiye ekonomik sorunlarının çözümünde örgüt aracılığıyla üye ülkelerden bağış ve kredi şeklinde olmak üzere önemli yardımlar sağlamıştır.