Nefes Darlığı

NEFES DARLIĞI

Nefes darlığı her türlü solunum güçlüğünü anlatmak için kullanılan bir terimdir. Hasta genellikle yardımcı solunum kasları aracılığıyla soluk alıp verir ve hava açlığı denen bir boğulma duygusuna kapılır.Çoğu durumda nefes darlığı daha derin soluk alıp verme ve daha sık soluma biçiminde ortaya çıkar. Ama solumanın seyrekleştiği ya da normal sıklıkta kaldığı nefes darlıkları da vardır. Olguların çoğunda hasta soluma güçlüğünü duyar, yani hava açlığının farkındadır, ama bazen, Örneğin bilinç kaybı söz konusuysa bu Öznel duygu bulunmayabilir. Nefes darlıklarının birçok türünde hasta yatar konumda duramaz, solunum kaslarının kolay çalışması için oturur ya da yarı oturur bir konum almak zorundadır. Nefes darlığı normal solumanın engellenmesine ya da kandaki oksijen gereksiniminin artmasına bağlı olarak solunumun zorlamalı hale gelmesidir.

Nefes Darlığı Tipleri

Nefes darlıklan başlıca özelliklerine göre iki grupta incelenebilir: Zorlamalı soluk alma ve zorlamah soluk verme.Zorlamalı soluk alma: Soluk alma süresiyle soluk verme süresi arasındaki normal oran (5:6) bozulmuş, soluk alma süresi uzamıştır. Ayrıca soluk alma zorlaşmış ve gürültülü hale gelmiştir. Yardımcı solunum kasları (boyun, göğüs, kann kasları) da soluk almaya katılmaktadır. Bu tür nefes darlığı genellikle havanın solunum yollarmdan geçişini zorlaştıran bir engelin varlığında ortaya çıkar; örneğin gırtlak ya da soluk borusu darlığında durum böyledir.Zorlamalı soluk verme: Soluk verme süresi uzamış, soluk verme zor ve gürültülü hale gelmiştir. Başta kann kaslan olmak üzere yardımcı solunum kaslan da soluk verme eylemine katılmaktadır. Bu tür nefes darlığı akciğer anfizemi gibi akciğer dokusunun esnekliğinin azaldığı ya da astım gibi küçük bronşlarda spazma bağlı olarak havanın hava keseciklerinden (alveol) çıkmasının engellendiği durumlarda ortaya çıkar.

• Nöbetler halinde gelen nefes darlığı: Normal soluma dönemleri arasında nöbetler halinde ortaya çıkar. Kalp astımında, akciğer ödeminde, üremiye bağlı astımda ve gırtlak spazmında vb görülür. Ama bu tür nefes darlığının en tipik Örneği bronş astımıdır. Bu hastalıkta nöbetler genellikle geceleri tutar, 10 dakikadan birkaç saate kadar sürebilir. Önce yapışkan, daha sonra hafif köpüklü beyaz bir balgam çıkarılmasıyla nöbet sona erer. Nöbetin günlerce sürmesi status asthmaticus (astım durumu) olarak bilinir.

• Sürekli nefes darlığı : Genellikle ağır kalp, dolaşım ve solunum yetmezliklerinin ileri evrelerinde görülür.

Soluma güçlüğü olarak da tanımlanan nefes darlığı (dispne) nedir?

Nefes darlığı hekimden yardım istemini gerektiren ve sık rastlanan belirtiler­den biridir. Her şeyden önce nefes darlığını doğru tanımlamak gerekir. Nefes darlığı hızlı soluma anlamına gelen “takipne” değildir; metabolizmanın artma­sına bağlı olarak daha sık ve derin soluma anlamına gelen “hiperpne” de değil­dir. Nefes darlığı öznel bir olgudur; hasta bilinçli bir biçimde, nefes alma ça­basını güçlendirmeye çalışır. Akciğerlerin yeterli oksijen sağlayamadığı du­rumlarda ortaya çıkar. Solunum güçlükle ve rahatsız bir biçimde gerçekleşir