Ağır karaciğer hastalıklarında gelişen bilinç bozuklukları, sinir sistemi bozuklukları, elektroansefalografi bozuklukları ve ince bir titreme ile özelleşen bir belirtiler karışımıdır. Karaciğer komasına yol açan en önemli faktörün kanda artmış olan ve karaciğerin denetiminden kaçmış olan azotlu maddeler ve özellikle de amonyakın olduğu düşünülmektedir. Portal sistemde basınç arttığında, bu sistem ile vücudun bazı toplardamarları arasındaki bağlantılar genişlemekte ve bu bağlantılardan portal sistem kam karaciğere uğramadan dolaşım sistemine katılmaktadır.
Böylece portal damar sistemindeki azotlu maddeler ve özellikle amonyak kan dolaşımına katılarak, beyine ulaşmaktadır. Kandaki bu amonyak fazlalığı adeta bir amonyak zehirlenmesi durumu yaratmaktadır. Bunun beyne nasıl etki ettiği henüz bilinmemektedir. Karaciğer hastalığında, bozulmuş olan karaciğer işlevleri nedeniyle karaciğerin beyin için hazırladığı bazı maddelerde de bir azalmanın geliştiği ve bunun da karaciğer komasının hazırlayıcı etkenlerinden biri olduğu düşünülmektedir. Eğer karaciğerde yaygın ve ağır bir hastalık teşhis edilmemişse, karaciğer koması teşhisine varılamaz. Karaciğer komasında her ne kadar koma sözcüğü geçiyorsa da, hastalığın tek sonucu koma değildir. Koma, gelişebilecek olan belirti ve bulgulardan biri ve de en ağırlarından biridir. Bilinç kaybını yansıtan komadan önce hastanın bilincinde çeşitli bozukluklar gelişebilir.
Örneğin hastada Aıutkanlık belirir, birtakım saçma sapan konuşmalarda bulunabilir ya da argolu küfürlü bir konuşma biçimi gösterebilir. Heyecanlarında dengesizlikler gelişebilir. Taşkınlıklar yapabilir, daha sonraları ise komaya girebilir. Hastanın reflekslerinde artışa, kaslarında sertleşmeye, baş, kol ve bacaklarında ince bir titremeye rastlanabilir. Hastaların nefesi karaciğer komasına özgü kötü bir kokuya sahiptir. Buna “Fetor hepatikus” denilmektedir. Bu koku amonyak kokusunu andırmaktadır.
Karaciğer komasına işaret eden belirtiler nelerdir?
Siroz hastalığı ilerledikçe önceden ruhsal dengesi ve ruh sağlığı yerinde olan hastada bazı değişiklikler ortaya çıkabilir. Aşın keyiflilik (öfo-ri) ya da ruhsal çöküntü görülür; hasta uyuklar, zor konuşur, ellerinde hafif titreme başlar, yazıcısı ve düşünce akışı bozulur. Bunlar uyarıcı olması gereken işaretlerdir, çünkü koma-öncesi (prekoma) durumunun belirtileridir. Hasta hemen hastaneye kaldırılıp tedavi edilmezse prekoma derin komaya dönüşür ve bilinç bulanıklığının yerini tam bir bilinç kaybı alabilir. Hastalığın tedavisi ancak hastane koşullarında basandı olmaktadır.