Şaşılık

ŞAŞILIK : Normal koşullarda her iki gözün baktığı cismin görüntüsü, her iki gözün foveasma düşer, Eğer görüntülerden biri fovea dışında bir noktaya düşüyorsa göz kayıyor, yani şaşıhk (strabismus) var demektir. Kaymanın derecesi, her iki gözün optik eksenleri arasında ortaya çıkan açıyla tanımlanır. Kayma yukarı, aşağı, içe ya da dışa olabilir. Çocukların yaklaşık % 3′ünde şaşılık bulunduğu bildirilmiştir. Çocukta şaşıhk teşhisi konulur konulmaz, tedaviye başlanmalıdır. Halk arasındaki yanlış bir kanıya göre, çocuk büyüdükçe şaşılığı da düzelmektedir. Bu yanlışın artık terkedilmesi gerekir. 6 aya kadar olan süt çocuklarında hafif göz kaymaları bulunabilir. 6 aylıktan sonra göz kayması hala sürüyorsa, çocuğu şaşı olarak kabul etmek gerekir. Her göz küresini hareket ettiren altı ayrı kas bulunmaktadır. Bunlardan üst rektus kası göz küresini dışa baktırır, alt rektus kası da aşağıya baktırır ve içe bakmasına yardim eder. Alt oblik kas ise gözü yukarı baktırır, dışa bakmasına yardım eder. İç rektus kası ise gözü içe baktırır. Üst oblik kası gözü aşağı baktırır, dışa bakmasına yardım eder.Normal iki gözle görme (binoküler görme) sırasında bakılan cismin görüntüsü her iki gözün foveasmdan oluşur. Bu iki görüntü beynin görme ile ilgili oksipital lobundaki korteks bölgesine (17. korteks alam) taşındığında, beyin bu iki görüntüyü tek bir görüntü olarak algılar. Ayrı ayrı oluşan görüntülerin beyin tarafından tek olarak algılanması olayına “Füzyon” denilmektedir. Her iki gözün retinasında görme yönleri birbirinin aynı olan alanlar bulunur. Bu alanlara ya da noktalara “Korrespondan noktalar” denilmektedir.

Gözlerden biri kaydığında, bu gözde görüntü foveamn dışında bir bölgeye düşer. Fovea dışındaki bu yerin görme yönü farklı olduğundan, çift görme (diplopi) olayı ortaya çıkar. Bazı vakalarda normal gözdeki foveaya düşmüş olan birbirinden farklı iki görüntü, üst üste olarak görünür. Bu duruma “Konfuzyon” denilmektedir, 6 yaşindan küçük çocuklarda çift görme ya da konfuzyon olayı, şaşılığa bağlı olarak geliştiğinde, kayan gözdeki görüntüyü silmek amacıyla o bölgede bir kör alan oluşturulur. Böylece şaşılıktan kaynaklanan görüntü karışıklığı önlenmiş olur. Bu olaya “Süpresyon” denilmektedir. Bir gözdeki şaşıhk uzun süre sürdüğünde, süpresyon mekanizması daha da ön plana çıkıp o gözün görme işlevinde körlüğe yakın bir azalma gelişir.Şaşılıkta içe kaymaya “Esotropia” (konverjans şaşılık), dışa kaymaya “Eksotropia” (diverjans şaşılık), yukarı kaymaya “Hipertropia”, aşağı kaymaya da “Hipotropia” denilmektedir. Şaşıhk vakalarında tedavinin başlıca iki amacı vardır. Bunlardan birincisi kişinin her iki gözünde de iyi bir görme sağlayarak, iki gözle görebilme yeteneğinin (binoküler görüş) kazandırılması, ikincisi de kişinin görüntüsünün düzeltilmesidir. Bu amaçlara yönelik olarak “Kapatma tedavisi”, gözlük ve cerrahi girişimler uygulanır. Kapatma tedavisinde amaç, görmesi azalan gözün görmesini çoğaltmak için sağlam gözün kapatılarak, kayan gözün görme olayına zorlan-masıdır. Bu tedavi 7 yaşından küçük olan çocuklarda sonuç verebilmektedir..