AKCİĞER HAVASI İLE KAN ARASINDAKİ GAZ ALIŞVERİŞİ: Akciğerler içine çekilen havadaki oksijenin kana karışması ve akçiğerldre gelen kandaki karbondioksitin akciğer havasına verilmesi tamamen fizik yasalarına uygun bir biçimde gerçekleşir. Akciğerlerdeki hava ile kan arasındaki gaz alışverişlerini anlayabilmek için aşağıdaki fizik yasalarını hatırlamamız gerekmektedir.
Avogadro varsayımı: Aynı uzaydaki,aynı ısıdaki, eşit sayıdaki gaz moleküllerinin basınçları da eşittir.
Dalton yasası: Bir gaz karışımındaki basınç, bu karışımı oluşturan gazların tek tek basınçlarının toplamına eşittir. Her bir gazın kendi basıncı, ki buna o gaz karışımındaki gazın parsiyel basıncı denir, gaz karışımındaki diğer gazların parsiyel basınçlarından bağımsızdır. Nitekim deniz düzeyinde, O santigrad derece atmosfer basıncı, diğer bir anlatımla hava basıncı 760 mm/Hg (cıva) dır. Havada oksijen(O2)karbondioksit(CO2) azot (N2) ve su buharı (H2O) gazlarının bulunduğunu düşünecek olursak, bu gazların toplam olarak 760 mm/cıvalık bir basınç yaratmakta Henry yasası: Herhangi bir gazın sıvı içinde çözünen miktarı, o gazın basıncı ile doğru orantılıdır.
Yukarıda değindiğimiz fizik yasalarına göre, akciğerlerdeki hava kesecikleri içindeki hava ile kan arasındaki gaz alışverişini şöyle açıklayabiliriz.
Akciğer kesecikleri içine çekilen havadaki oksijeninparsiyelbasıncılOO mm/cıva, karbondi-oksitinki de 40 ram/cıva’dır. Akciğerlere temizlenmek üzere gelen kandaki oksijenin basıncı 40 mm/cıva’yken, karbondioksitindi 46 mm/cıvadır. Kandaki karbondioksit basıncı, hava kesecikle-ündeki karbondioksit basıncından fazla olduğundan karbondioksit, yüksek basınçtan düşük basınca doğru, yani kandan kesecik havasına doğru yer değiştirecektir. Temizlenmek üzere akciğerlere gelen kirli kanın oksijen basıncı 40 mm/cıva iken, kesecikler deki oksijenin parsiyel basıncı 100 mm/cıva olduğuna göre oksijen, hava
kesecikleri içindeki havadan kana doğru yer değiştirecektir. Böylece karbondioksitten temizlenen ve .oksijen yönünden zenginleşen kan, pulmoner vena damarları aracılığıyla sol kalbe taşınır. Akciğerlerde temizlenmiş ve sol kalbe getirilmiş olan kandaki oksijen 95 mm/cıva, karbondioksit basıncı ise 40 mm/cva’dır. Temiz kan daha sonra sol kalp tarafından büyük kan dolaşımına pompalanır. Bunun sonucu organlara dokular düzeyine gönderilen kan buralardaki hücrelerin yaşamları için gerekli oksijeni onlara verirken, bu hücreler tarafından kimyasal olaylar sonucu üretilen karbondioksiti de alır. Bunu vücuttan atmak Üzere sağ kalp yoluyla tekrar akciğerlere gelir.
Dokulara ulaşan temiz kan, taşıdığı oksijenin bir bölümünü hücrelerin kullanımı için serbest bırakırken, buralarda biriken karbondioksitin bir bölümünü de kendisine bağlar. Böylece kan yeniden kirlenmiş olur. Bu kan toplardamarlar yoluyla tekrar sağ kalbe ve oradan da temizlenmek üzere yeniden akciğerlere gelir. Dokular düzeyinde kirlenmiş olan kanın oksijen basıncı 40 mm/cıva’ya düşerken, karbondioksit basıncı 46 mm/cıva’ya yükselir.