ASKARYAZ-ASCARİAZİS LUMBRİKOİDES:
Dünyanın hemen her yöresinde, bu arada ülkemizde de çok sayıda insanda hastalık etkeni olan “Askarislumbrikoides” insanın ineebağırsağında parazitlenen bir bağırsak ipsi solucanıdır. Bu bağırsak solucanının yumurtası insan dışkısıyla vücut dışına atıldıktan sonra doğada uygun koşullarda içinde kurtçuklar oluşur. Bu yumurtaları suyla yutan ya da çiğ sebzelerle ve topraktan elle, ağız yolundan alan insanlarda asalağın evrimi sürer. Ağız yoluyla alınan yumurtalardan onikiparmak bağırsağında içindeki kurtçuk dışarı çıkar. Bunlar daha sonra incebağırsağm aşağı bölümle-
rine geçerler ve bağırsak duvarından içeri sı rak kana karışırlar. Kana karışan kurtçuklar ce karaciğere daha sonra sağ kalbe sonra da ■ ciğerlere gelirler. Akciğerlere gelen kurtçuk bir süre sonra nefes borusundan yukarı tırm -rak, ağıza oradan da yeniden yutularak bağırst m lara ulaşırlar. Askaris lumbrikoidesin insanua yol açtığı belirtiler kurtçuğun vücuttaki göçüne vt bağırsaktaki asalağın etkisine bağlı olarak gelişirler. Kurtçuğun akciğerdeki göçü sırasında halsizlik, sıkıntı duygusu, ateş yükselmesi, öksürük. kan öksürme, nefes darlığı ve zatürree gibi beli ve bulgular gelişebilir. Bağırsaklardaki soluca lar hiçbir belirti vermeyebilirler. Ancak aralık karın ağrıları, iştahsızlık, kaşınma, salya akmas. diş gıcırdatma, dil kenarlarında kırmızı kabarıi noktacıkların belirmesi gibi bulgulara rastlanabi lir. Solucanlar, incebağırsaktan kalınbağırsağa ya da mideye geçebilirler. Kalınbağırsağa geçenler dışkıyla, mideye geçenler ile kusma ile dışarı atılır. Bazı vakalarda ise safra yollarına ya da apendiks vermiformise yerleşen bağırsak solucanlarına rastlanmaktadır. Bu gibi durumlarda solucanların yerleştikleri bölgeye göre apandisit, safra yolları iltihapları, pankreas iltihapları, böbrek iltihapları gelişebilir.
Solucanın metabolizma ürünlerine bağlı olarak zehirlenme gelişebilir. Bu gibi durumlarda yüksek ateş, terleme, deri kızarıklıkları, bronşiyal astına atakları görülebilir. Öksürük, solunum güçlüğü, huzursuzluk, havale nöbetleri, uykuda huzursuzluk gibi belirtiler, menenjit hali, bağırsaklarda çok sayıda solucanın bir araya gelip büyük bir yumak oluşturmalarıyla bağırsak tıkanması gelişebilir.
Hastalardan aluıan dışkıların incelenmesiyle solucan yumurtalarının ya da solucanların görülmesi kesin teşhisin konulmasını sağlar. Tedavide “Piperazin sitrat”, “Tiabendazol”, “Pi-rantel pamoat”, “Levamisol” ve “Mebendazol” adlı ilaçlar etkilidir. Bulaşmaların önlenmesi için besinlerin temiz korunması gerekir.