PANKREAS TÜMÖRLERİ

PANKREAS TÜMÖRLERİ

Pankreas tümörleri sigara içenlerde, içmeyenlere oranla 2-2,5 kat daha çok görülmektedir. Şeker hastalarında da daha sık görülür. Bu tümörler sindirim sistemi tümörlerinin yüzde 10′unu oluş­turur.

YAYILIMI

Pankreas karsinomlan hızla pankreasın içine, daha sonra yakındaki organlara yayılır. Lenf yoluyla çevredeki lenf dü­ğümlerine ve karaciğerin lenf düğümle­rine sıçrar.

Kan yoluyla yayılma da kısa süre içinde gerçekleşir. Tümör hücreleri kapı toplardamar sistemine girerek karaciğe­re ulaşır. Karaciğerdeki metastaz odak­lan organ dokusunun içinde ve yüzeyin­de beyaz-gri yumrular biçiminde yayılır.

BELİRTİLERİ

Belirtiler karsinomun geliştiği yere göre değiştiğinden, gövde ve kuyruk bölü­mündeki tümörlerle pankreasın başında­ki tümörler ayırt edilebilir. Gövde ve kuyruktaki tümörler hastanın genel du­rumunda bozukluklara neden olur. Has­ta, tümörün oluşmasından oldukça uzun zaman sonra nedensiz kilo kaybı, iştah­sızlık, güçsüzlük, çabuk yorulma ve karnın üst bölümünde ağrıdan yakınır. Bu aşamada kütle fark edilse bile cerra­hi girişim için geç kalınmıştır.

Pankreas başı tümörlerinde belirti­ler farklıdır. Pankreas başı, ana safra kanalı, mide toplardamarı, kapı toplar­damarı, onikiparmakbağırsağı gibi önemli yapılarla yakın ilişkide oldu­ğundan, erken dönemde tümörün çevre­sindeki yapılara göre değişen belirtiler görülür.

Pankreas başı tümörlerinde tümör safra yollarına baskı yaparak safra akı­mını engellediğinden en sık rastlanan bulgu sanlıktır. Dışkıya koyu rengini veren safra bağırsağa ulaşamadığından dışkı beyazımsı, idrar koyu çay rengin­dedir. Safrakesesi ve karaciğer büyür, kaşıntı ve kanama eğilimi görülebilir, kalp atım hızı azalır. Safra yolu cerrahi girişim ile açılmazsa sanlık ilerler, has­tanın durumu kötüleşir.

Pankreas başı tümörlerinde sanlığın yanında başka belirtiler de ortaya çıkabilir. Örneğin, tümör kapı toplardama­rım sıkıştırıyorsa karın boşluğunda sıvı toplanır (assit), bacaklarda Ödem görü­lür. Pankreastan salgılanan sıvıyı ba­ğırsağa taşıyan Wirsımg kanalı tıkanır­sa salgı onıkiparmakbağırsağına boşa-lamaz; bunun sonucunda yağ molekül­lerini parçalayan (lipolitik) enzimler pankreastan bağırsağa gelemediğinden yağlı maddeler sindirilemez ve dışkı yağ içerir.

Hastalık ilerledikçe tümör, koledok kanalını, kapı toplardaman ve alt ana toplardaman, AVirsung kanalı ve oniki-parmakbağırsağmı içine alan bir kütle haline gelir. Hastanın genel durumu bozulur, kansızlık, kilo kaybı artar. Tü­mör hızla büyüdüğünden son dönem­lerde tedavi olanaksızdır. Tümörün ge­lişimi ancak erken tanı ile sınırlanıp durdurulabilir.

Özellikle pankreasın gövde ve kuy­ruk bölümü karsinomlannm yüzde 10′unda tromboflebit saptanır. Çok az sayıda olguda derialtı yağdokusu nek­rozuna (doku ölümü) bağlı olarak deri­altı nodüllerine (yumru) rastlanmıştır. Bazı olgularda ise eklem ağnları ortaya çıkar.

TANI

Tümörün safra yollarını sıkıştırmasıyla ortaya çıkan sarılık, safra taşına bağlı sanlıktan ayırt edilmelidir. Tümör ge­nellikle yaşlılarda görülürken, taşa bağlı tıkanmaya daha çok gençlerde rastlanır. Taşa bağlı tıkanmada sarılık­tan önce şiddetli ağn vardır ve safrake­sesi elle muayenede fark edilmez. Pankreas tümöründe ise kesede biriken safra, kesenin büyümesine yol açmış­tır-

Tam koymak için genellikle ana safra kanalına kontrast madde (x ışınla-nm geçirmeyen sıvı) verilerek tıkanık­lığın nedeni belirlenir. Pankreas tümö­ründen kuşkulanıldığında ultrasonog-rafi de yararlı olabilir.

Bilgisayarlı tomografi, tanı koymak için çok yararlı bir yöntemdir; radyolo­jik incelemeden çok daha hızlı ve etkin bir görüntü sağlar. Son yıllarda tanıya yardımcı bir yöntem olarak rezonans­tan rezonsustan yararlanılmaktadır.

TEDAVİ

Pankreas tümörlerinde cerrahi tedavi uygulanarak pankreasın bir bölümü çı-kanlabilir. Tümör gövde ve kuyrukta yer alıyorsa cerrahi girişim zor değil­dir; pankreas başı tümörlerinde ise pankreas başının yanı sıra safrakesesi-nin, onikiparmakbağırsağmın ve mide­nin bir bölümünün de çıkarılması ge­rektiğinden tedavi daha karmaşıktır. Daha sonra, sindirim kanalının bütün­lüğünü korumak için sağlam kalan saf­ra yolları ile pankreas yollannın sindi­rim kanalına boşalmasını sağlamak ge­rekir.