C Vitamini

ASKORBİK ASİT (C VİTAMİNİ):Askorbik asit, kollaien yapımı için gerekli bir vitamindir; bu bağ doku proteini, hücre ve dokuları yapıştırmakla görevlidir. Böylece damar çeperlerinin sağlamlığı, dişlerin alveol boşluklarına sıkıca tutunmaları sağlanmış olur. C vitamini, demirin incebağırsaklardan emilimini düzenler; folasinin folinik aside dönüşümü ve bazı hormonların (tiroksin, adrenalin ve steroid) sentezi için gereklidir. Aminoasit metabolizmasında görev alır ve yara iyileşmesi için gerekli bir vitamindir. İnsan ve bazı canlılar {örneğin kobaylar} askorbik asit eksikliğinden büyük zarar görürler. Dokuları glikozdan Iaskorbikasit sentezini gerçekleştiren enzimlerden yoksundur: Bu yönüyle skorbüt, dokuların askorbikasit sentez etme yeteneğim kaybettiği bir genetik hastalık olarak kabul edilebilir. İnsan organizması askorbikasidi sentez edemez, bunu taze meyve sebze ve taze etlerden almak zorundadır. Turunçgiller, domates ve patates en bol C vitamini kaynaklarıdır. İnsan sütünde bol bulunduğu halde inek sütünde hiç yoktur. Her organ az çok askorbikasit içermekle birlikte, adrenal kortekste ve hipofizde çok fazla düzeyde bulunmaktadır. Lökositlerde de bol bulunur; bu nedenle teşhis için örnek doku olarak lökositler kullanılmaktadır.

Normal lökositler % 15-25 mg. askorbikasit içerdikleri halde skorbütte bu değer % 2 mg’ın altma inmektedir. Normal serum % 0.5-1 mg askorbikasit içerir;C vitamininin eksiklisinde gelişen skorbüt hastalığında dişetlerinin görünümü skorbütte pratik olarak serumda C vitamini yoktur.Yeterli ve dengeli bir beslenmede tüm dokular C vitamini ile doymuş halde olurlar; normal durum da budur (600-1500 mg). En yoğun bulunduğu yer adrenal bezi ve gözdür. C vitamini alınmazsa vücudun C vitamini depolarının 20-50 günde tükendiği hesaplanmıştır; buradan günlük gereksinimin 30 mg kadar olduğu söylenilebilir. Böbrekler, G vitamini atılımım artırıp azaltarak vitamin depolarının düzenlenmesinde yardımcı olurlar.Skorbütten korunmak için günde en az 10 mg askorbikasit alınması öğütlenmektedir; ancak diğer işlevlerin de yapılabilmesi için günlük gereksinim düzeyi bunun 3-5 katı olmalıdır. Erişkinler için 60 mg, süt çocukları için 35 mg ve çocuklar için 45 mg, gebelikte 80 mg, emzirmede 100 mg kadar gereksinim olduğu belirlenmiştir. Bu vitamin taze besinlerde bulunur; bütün sebzelerin filizlerinde boldur, buna karşılık tohumlarında yoktur. Sağlıklı anne sütü iyi bir kaynaktır. Pastörize sütlerde pratik olarak yoktur. Taze sebze ve meyvelerin hemen hepsi C vitamininden zengindir. Turunçgiller, diğer meyveler, yeşil yapraklı sebzeler, salatalar, domates, patates de iyi birer vitamin kaynağıdırlar. Dondurulmuş turunçgil, meyve ve domates suları, sebzeler taze konumlarındaki gibi vitaminden zengindirler, pişirilme ya da konserve yapılma Sırasında büyük oranda vitamin içeriğini kaybederler. Kurutulmuş besinlerde ise C vitamini çok azdır. Bu nedenle birçok ülkede hazırlanan konserve yiyecek ve meyve sularına askorbikasit eklenmektedir.