AMİNOASİT METABOLİZMASI

AMİNOASİT METABOLİZMASI: İnsan ya­şamının tüm dönemlerinde azotlu bileşiklerin sürekli bir alımı ve yitimi [atımı) söz konusudur. Bir başka deyişle insan organizması, yıkıma uğrayan protein moleküllerindeki aminoasitleri yineleyerek kullanıp dışardan yenilerinin alımına gerek göstermeyen bir yapıda değildir. Aminoasitler ve daha az oranlarda olmak üzere öteki azotlu bileşikler vücuda girerler, kullanı­lırlar ve metabolik ürünleri idrar ve dışkı yoluyla atılır. Yeni doğan bebeklerde ve çocukluk çağında azot almımı atımından daha fazladır (pozitif azo dengesi). Bunun karşıtı olan durum ise yaşlılıkta önemli hastalıklarda ve uzun süreli açlıkta sö: konusudur [negatif azot dengesi). Yaşlılıkta vı çocuklukta azot dengesinin bir yana doğru kay masından doğan fark, toplam olarak metabolizı edilen azotun küçük bir parçasını oluşturur. Diye yoluyla alımı ya da iç kaynaklardan karşılanmas farketmeksizin aminoasitler aşağıdaki olaylarn bir ya da birkaçında kullanılırlar. 1) Protei] sentezi, 2} Küçük peptit moleküllerinin sentezi, 3 Değişik yapılı aminoasitlerin sentezi, 4) Aminoasi yapısında olmayan azotlu bileşiklerin sentezi vı 5) d-amino gruplarının transaminasyon ya di oksidasyonla koparılması. Son iki olgu artıî aminoasitlerin yok edilmeleri biçiminde di düşünülebilir.

Tamamlanamamış ya da olması gerektiği biçimdi sentezlenememiş proteinler organizma için bi anlam taşımadıklarından bunların yapısında ye alan amoni asitlerin de yeniden kullanılın) şansları yoktur. Bu nedenle katabolik olara! parçalanırlar ve bunlara ait azot idrarda ürı biçiminde atılır.

Bağırsaklardan hızlı bir biçimde emilen amine asitler hemen kana karışırlar ve yine hızlı bi biçimde kandan ayrılarak vücudun doku vı organlarına geçerler. Dolaşımdaki aminoasitleri] alınması bakımından en yüksek kapasite^ karaciğer gösterir, onun ardından böbrekle gelir. Bazı organların, Özellikle beynin secimse bir kapasitesi vardır.

Aminoasitlerin hücreye girişleri de enerj gerektiren aktif taşıma yoluyla olur. Aminoasitlerin katılabilecekleri çeşitli metabolı reaksiyonlara ne oranda katılabilecekleri de baz koşullarla belirlidir. Ortamda bulunan kaı bonhidratlar ve lipidler aminoasitlerin enerj gereksinimini ne ölçüde karşılayacaklara belirlerler. Ayrıca bazı metabolik reaksiyonları] yönünü ve hızını belirleyen hormonlar da amine asit ve protein metabolizmasını etkileyen önemi faktörlerdir. Aminoasitlerin vücudun önemi fonksiyonlarını yerine getiren proteinlerin sente zinde önemli ölçüde kullanıldıkları da hatırdı tutulmalıdır.