TİROKSİN SALGILANMASININ DÜZENLENMESİ


TİROKSİN SALGILANMASININ DÜZENLENMESİ: Tiroksin hormonu vücutta ısı üretimini çoğaltıcı bir etkiye sahiptir. Fakat bu etkisinin sonucu, sürekli bir biçimde denetlenmektedir. Tiroit bezinden tiroksin hormonunun salgılanması “Tirotropin” adlı hormon tarafından denetlenir. Bilindiği gibi tirotropin, adenohipefiz bezinden salgılanan bir hormondur. Tirotropin salgısı durduğunda tiroit bezinden de tiroksin salgısı durmaktadır. Tirotropin salgısıyla hipotolamus-tan salgılanmakta olan “Tirotrop Hormon Ser-bestleştirici Faktör” (THSF) tarafından uyarılır. Kan dolaşımında, dolayısıyla vücuttaki serbest tiroksin hormonu yeterli bir düzeye erişince, gerek hipofiz gerekse hipotalamus bu yeterliliği fark ederler. Bu durumda hipofiz bezi, tirotropin hormonu salgısını durdurur. Böylece tiroit bezi hormon salgılama emrini artık almadığından, tiroksin hormonu salgılamayı yeni bir salgılama emrine kadar durdurur. Hipotalamus da kandaki yeterli tiroksinin farkına varır ve hipofiz bezine tirotropin salgılama emrini, yani THSF göndermez.

Vücudun bazı bölgelerinde ve özellikle deride “Isı algılayıcı” organcıklar vardır. Sinir sisteminin bir parçası olan bu organcıklar vücut ısısını sürekli


denetlerler. Isı algılayıcı organcıklar iTermore-septör) sinir lifleri aracılığıyla beynin hipotalamus bölgesine de bağlanmışlardır. Vücut ısısının düştüğü durumlarda hipotalamusa sinirsel uyarı biçiminde bir haber gönderip, hipotalamustan THSF salgılanmasını sağlarlar. Anımsanacağı gibi THSF hipofize, “Hipofiz sapından” geçerek ulaşır ve burada tirotropin salgılanmasına neden olur. Adenohipofizden salgılanan tirotropin ise, kan yoluyla tiroit bezine gelip, buradan tiroksin hormonu salgılanmasını çoğaltır. Tiroksin hormonu ise vücuttaki bütün hücrelere kan yolu ile ulaşıp, bu hücrelerde ısı üretimini arttırarak vücut ısısının istenilen düzeye çıkmasını sağlar. Vücut ısısı yükseldiğinde ise yukarıda anlatılan mekanizmanın tam tersi devreye girer, yani hipotalamus THSF salgısını durdurur. Bu da tirotropin ve buna bağlı olarak tiroksin salgısını zincirleme olarak durdurur. Isı üretimi durmuş olan vücut, kısa sürede normal ısısına döner. Vücuttaki bu denetleme olayları çok duyarlı bir biçimde sürdürülmekte ve vücut ısısının istenilen sınırlar arasında kalması sağlanmaktadır.