Boynun ön bölümünde, soluk borusunun yanlannda yer alan iç salgı bezidir. Tiroit kıkırdağının yan kenarlarının alt yansı boyunca yer alan yan loblardan ve bunları birleştiren ince bir kıstaktan oluşur. Bazen piramidal lob da görülür. Bu genellikle orta eksene göre hafifçe sola dönük, kıstak kenarından yukanya doğru çıkan parmak biçiminde bir uzantıdır. Tiroit bezini kırmızımsı ince bir lifsi kapsül örter.
TİROİT BEZİNİN YAPISI:
Tiroit bezi boynun ön bölgesinde, göğüs kemiğinin hemen üstüne rastlayan birbölgeye yerleşmiştir. Yaklaşık olarak 5., 6., 7. boyun ve birinci sırt omuru hizasmdadır. Tiroit bezi kabaca “H” harfine benzetilebilir. Yaklaşık olarak 25 gr ağırlığında olup kadınlarda özellikle hamilelik ve adet dönemlerinde daha büyür.
Tiroit bezi kan damarları yönünden çok zengindir ve bağ dokusundan yapılmış bir zar ile sarılmıştır. Esas yapısını “Folikül” denilen çok sayıdaki küçük küresel bezcikler oluşturur. Foliküllerin duvarı tiroit hormonunu sentez eden ve “Folikül hücreleri” adını alan hücreler tarafından oluşturulur. Folikül hücreleri sentez ettikleri salgı maddesini, küresel folikülün iç boşluğuna boşaltırlar. Bu biçimde folikül boşluğu içine birikmiş olan salgı maddesine “Kolloid” denir.
Tiroit bezinin asıl dokusunu (Parenkimini) oluşturan bu küresel bezciklerin, yani foliküllerin dış yüzünde zengin bir damar ağı bulunur. Bu damar ağı aracılığıyla kan ile folikül hücreleri arasında kolay ve hızlı bir madde alışverişi sağlanır. Foliküllerin arasında “Parafoliküler hücreler” denilen bazı hücreler bulunur. Bu hücreler “Tirokalsitonin” denilen bir hormon salgılarlar. Tirokalsitonin hormonu kandaki kalsiyum düzeyini düşürür, kemiklere kalsiyum oturmasını kolaylaştırır.
Tiroit bezinin esasını oluşturan folikül hücreleri “Tiroksin” ve bunun bir diğer biçimi olan “Triiodotironin” denilen iki hormon salgılarlar. Bu hormonların etkileri ilerde ayrıntılarıyla anlatılacaktır.