HÜCREYE GENEL BAKIŞ
HÜCREYE GENEL BAKIŞ: Hücre yaşayan tüm varlıklarda olduğu gibi insanoğlunun da en küçük canlı birimidir. Vücudumuz, birbirlerinden farklı görevler üstlenmiş organize hücre gruplarının oluşturduğu bir bütündür. Hücreler bir araya . gelerek biyolojik yaşam için gerekli özelleşmiş dokuları, dokular da kendi aralarında uyum içerisinde organize olarak vücudun değişik organlarını oluştururlar. Organlar sistemleri, organ sistemleri ise her araştıranı hayranlık içerisinde bırakan ve eşsiz bir uyum içinde çalışan vücut düzenimizi oluştururlar.
Sağlıklı bir yaşam ancak yukarıda belirtiğimiz öğelerin tümünün aralarında kurulmuş olan biyolojik dengenin belirli şuurlar arasında korunmasıyla olasıdır. Hücreler ve onların oluşturduğu organlar arasındaki uyumlu denge bozulduğu zaman, yaşam aktivitesi bundan zarar görür, belirli hastalıklar ortaya çıkar ve giderek organizmanın ölümüne kadar varabilen bir tablo belirebilir.
Yetişkin bir insan vücudundaki hücre sayısı vücut büyüklüğü ile orantılıdır. Kan hücreleri dışında bu sayının 1O13-1O14 [10-100 trilyon) olduğu kabul edilmektedir. İnsanda ve bütün omurgalı hayvanlarda bazı organlardaki hücre sayısı değişken olmadığı halde (merkezi sinir sistemi, gibi) bazı organlar da aynı sistem içerisinde yer aldıkları halde bile sayısal farklılıklar görülebilmektedir (omurilik soğanı, gibi).
İnsan vücudunda yer alan hücrelerin boyutları da çeşitli değişkenlikler gösterir. Örneğin en küçük hücrelerin boyutu 4-5 mikron kadar olduğu halde yumurta hücresi (ovum) 200 mikron çapındadır ve çıplak gözle bile görülebilir. Hücre boyutları açısından sözü edilmeye değer en ilginç örnek ise sinir hücreleridir. Uzantıları ile birlikte boyu 1.5 metreyi bulan tipleri vardır. İnsan vücudundaki hücreler kübik ve silindirik biçimden örümceksiye kadar değişen biçimler gösterirler. Sıvı ortamda bulunan hücreler [akyuvarlar) küremsi biçimlidirler. Bunların bir bölümü sıvı ortamdan dokuların içine geçerken uzantılar yaparak biçimlerini değiştirirler. Mitoz bölünme geçiren birçok hücre ise yuvarlaklaşır-lar. Hücrelerin yaşam sürelerinde de büyük farklılıklar bulunmaktadır. Örneğin alyuvarlarımızın en fazla dört aylık bir ömrü olduğu halde bazı akyuvar tiplerimiz ancak bir kaç gün yaşarlar. Sinir hücrelerimizin ise insan ömrünün tümünü kapsayacak bir yaşam süresi vardır. İnsan vücudunun bir hücreler bütünü olduğunu belirtmiştik, fakat tek bir hücreden oluşan organizmaların varolduğunu da unutmamak gerekir. Örneğin bağırsağımızda yaşayan bakteriler gibi.
Canlılar evriminde en gelişmiş hücre tipi insan ve hayvanlarda göze çarpmaktadır. Çekirdekleri olmayan prokaryotlar (örneğin bakteriler) canlılar evriminde ilk hücre tipi olarak kabul edilirler. Bu ilk hücre tiplerinin evrim aşamasında daha gelişmiş bir yapı olan insan bağırsak hücreleri ile ortak yaşama girmesi günümüzde en çok ilgi çeken konulardan birisini oluşturmaktadır.
İnsan hücresinin, evrim aşamasında orta sıralarda yer aldığı kabul edilen bitki hücreleri ile de benzer olduğu kadar farklı olduğu yönleri de vardır. Vücudumuzdaki hücreler her ne kadar görev ve yapı bakımından birbirlerinden farklılıklar gösterseler de hepsinde ortak olan temel bir yapı bulunur.
Soru
Bazal hücreli kanser nedir?
Cevap
Üstderinin bazal hücrelerinden kaynaklanır. En sık görülen deri tümörüdür; sıklıkla yüz, burun, gözkapaklan ve alında yerleşir. Özellikle 50 yaşm üstündeki kadınlarda görülür. Genellikle çok yavaş büyüyen bir ya da birden fazla küçük nodul olarak ortaya çıkar.
Soru
Bazal hücreli kanser nedir?
Cevap
Üstderinin bazal hücrelerinden kaynaklanır. En sık görülen deri tümörüdür; sıklıkla yüz, burun, gözkapaklan ve alında yerleşir. Özellikle 50 yaşm üstündeki kadınlarda görülür. Genellikle çok yavaş büyüyen bir ya da birden fazla küçük nodul olarak ortaya çıkar.
Soru
Bazal hücreli kanser nasıl tedavi edilebilir?
Cevap
Farklı tedavi yöntemleri arasında cerrahi girişim, soğuk tedavisi (kriyoterapi), ışın tedavisi, iyonize edici ışınlarla tedavi, laser cerrahisi gibi yöntemler uygulanır.
Soru
Diken hücreli epitelyom nedir?
Cevap
Büyük bir bölümü önceden var olan granülom ya da yarık nedbesi gV bi lezyonlann kötü huy kazanmasıyla ortaya çıkar. Yayıldığı için çok tehlikelidir. Daha çok 55-60 yaşlanndaki erkeklerde ve açık renk derililerde görülür.
Soru
Diken hücreli epitelyomun belirtileri nelerdir?
Cevap
Önceden var olan lezyon tümöre dönüşürken sert bir oluşum ve bunun üzerinde siğile benzer yapılarla ülserler ortaya çıkar. Tümörün üstünde bir tür kabuk oluşur; kabuk kaldınlınca kanar. Sıklıkla alt dudak, kulak kepçesi ve el sırtında görülür.