OTONOM SİNİR SİSTEMİNİN ETKİLİ MADDELERİ: 10 milyardan fazla sinir hücresi insanın sinir sistemini kurmaktadır. Bu sinir hücreleri gerek kendi aralarında gerekse de etkiledikleri dokulara, salgıladıkları bazı maddelerle haberleşmektedirler. “Sempatik” ve “Parasempatik” olmak üzere iki bölümden kurulmuş olan otonom sinir sisteminde “Asetilkolin” ve “Adrenalin”, “Noradrenalin”, “Dopamin” olmak üzere haberleşme, etkileme maddeleri bulunmaktadır. Asetilkolin parasempatik, diğerleri ise sempatik sinir sisteminin etkili maddesidir.
Sempatik etki sonucu çeşitli organlarda gelişen değişiklikleri şöyle özetleyebiliriz: Kalp çalışmasında hızlanma, damarlarda daralma, bronşlarda genişleme, gözbebeklerinde genişleme, mide ve bağırsak hareketlerinde tembelleşme, midenin çıkış deliğindeki “Oddi” büzgecinde kasılma, mesanede gevşeme, pankreas ve safra salgısında azalma.
Parasempatik etki sonucu gelişen değişiklikleri ise şöyle Özetleyebiliriz: Gözyaşı ve tükürük salgısının artması, gözbebeklerinin daralması, kalp atımlarının yavaşlaması, bronşların daralması, mide ve bağırsak hareketlerinin artması, safra ve pankreas saJgısmm artması.