SERVİKSE (RAHİM AĞZINA) AİT KISIRLIK NEDENLERİ: Rahim ağzı (serviks uteri) kısırlık oluşumuna yol açan Önemli etmenlerden biridir. Gebe kalamayan kadınların, yaklaşık % 10-50’sinde, gebe kalmayı engelleyen etmen rahim ağzına ait nedenlerdir. Rahim ağzının kısırlık oluşumuna yol açması çok yönlü etmenlerden kaynaklanır. Bunları aşağıdaki sırayla göreceğiz: 1) Servikal mukus: Rahim ağzında bulunan bezlerden salgılanan servikal mukus adı verilen, sümü-ğümsü, akışkan ve yapışkan maddenin üremede önemli bir yeri vardır. Bu madde adeta bir merdiven gibi rol oynayarak cinsel birleşme sırasında vaginaya bırakılan spermlerin rahime geçişinde yardımcı olur. Bu servikal mukusun görevini tam olarak yapabilmesi için normal özelliklerde olması gerekir. Adet devri boyunca servikal mukus fiziksel ve kimyasal özellikleri açısından periyodik değişiklikler gösterir. Kadının ovülasyon (yumurtlama) döneminde mukusun miktarı artar ve yoğunluğu azalır, yani sulanır. Böylelikle spermlerin vaginadan rahim içine geçmesi için en uygun özelliğe ulaşır. Diğer bir deyimle doğa servikal mukusun, ovülasyon zamanında spermlerin ovu-ma ulaşabilmesi için kolaylık sağlar. Servikal mukus kimyasal olarak, gliko-proteinden oluşmuştur. Ayrıca tuzlar, enzimler ve küçük moleküllü karbonhidrat ve yağlar da bulunur. Servikal mukusun kimyasal yapısı da adet devri süresince, periyodik değişimler gösterir. Ovülasyon zamanında şekerler, aminoasitler ve yağlar azalır, buna karşın su miktarı artar. Servikal mukus normalde alkalidir. Bu alkali ortam ovülasyon zamanında en üst düzeye ulaşır. Bu da önemli bir etkendir, çünkü spermin canlılığı ve hareket yeteneği ancak uygun böyle bir alkali ortamda vardır. Bu ortamın iltihaplar gibi nedenlerle asit olması durumundaysa, spermin hareket yeteneği önemli ölçüde azalır.
Servikal mukus başlıca iki mekanizmanın etkisi altındadır. Bunlardan biri serviksin sağlıklı oluşu, yani iltihaplı olmamasıdır. Diğeri ise hormonal dengenin düzenidir. Ancak bu etmenlerin uygun olması durumunda, servikal mukus görevini yapabilir.
2. Rahim ağzının doğumsal- bozuklukları: Rahim ağzı hiç olmayabilir, normalden dar olabilir, içinde bölme olabilir ya da çift rahim ağzı bulunabilir.
3. Rahim ağzı içi kanalın yapışıklığı: Doğum, düşük, küretaj ya da rahim ağzına uygulanan bir cerrahi girişim sonucu servikal kanal birbirine yapışabilir ve daralabilir. Burada var olan bir iltihap da aynı biçimde etki edebilir. Böylelikle daralan kanaldan spermlerin geçişi güç olur.
4. Rahim ağzını kapatan tümörler: Rahim ağzından kaynaklanan ya da burada yerleşen tümörler, spermlerin geçişini engelleyerek kısırlığa yol açabilir.
5. Rahim ağzının yetersiz oluşu (Servikal yetmezlik): Daha önce de açıkladığımız gibi rahim ağzının bir görevi de gebelik boyunca rahim ağzını kapalı tutmaktır. Rahim ağzı bazen bu görevini yapamaz ve gebelik belirli bir aya ulaştığında, rahim ağzı kendiliğinden açılarak, düşüğe neden olur. Rahim ağzının yetersiz oluşu (habitual abor-tus) genellikle arka arkaa düşük yapmaya neden olur ve böyle kadınlar gebeliklerinin hep düşükle sonlanmasından yakınarak doktora başvururlar.
6. Rahim ağzının iltihapları (Servisitis): Rahim ağzının iltihapları, mukus yapımını aksatır ve ayrıca mukustaki iltihap, spermlerin yaşamını olumsuz yönde etkiler. Ayrıca rahim ağzı iltihabının yol açtığı akıntı, spermlerin rahim içine geçmesini aksatır. Bundan başka, rahim ağzı iltihapları cinsel birleşmenin ağrılı olmasına neden olarak, gebe kalma şansını azaltır. Servisitisler bu çok yönlü etkileri nedeniyle kısırlık nedeni olabilmektedir.