FOLİKÜLLERÎN YAPISI: Yumurtalığın kabuk (Cortexj bölümüne yerleşmiş olan ve her biri bir yumurta (Ovum) içersn olgun foliküller dıştan içe doğru “Teka eksterna”, “Teka interna ” ve Membrana granulosa” tabakalarının oluşturduğu küresel yapılardır. Yumurta bu kürenin içinde yerleşmiştir. Olgunlaşmamış yavru foliküllere “Primer foliküller” denilmektedir. Bunlar, duvarı tek tabaka halinde folikül hücrelerinden oluşmuş küçük kürecikler olup, içlerinde bir yumurta bulundururlar. Her ay primer foliküllerinden biri, ender olarak da birden fazlası, olgunlaşma ve daha sonra da yumurtlama sürecine girer. Olgun bir folikülîin en dıştaki iki tabakasını oluşturan “Teka eksterna” ve “Teka interna” bağdokusu yapısındadır. Burada bağdokusu hücreleri folikül olgunlaştıkça farklılaşırlar ve “Teka luterin hücreleri” adını alırlar. Farklılaşmanın en belirgin iki özelliği bu hücrelerin büyümesi, yağlanması ve içlerinde sarı renkli cisimciklerin birikmesidir. Teka luterin hücreleri özellikle teka internada bulunurlar.
Teka tabakasının hemen iç tarafında bulunan ‘ ‘Membrana granulosa” tabakası ‘ ‘Granülosa hücreleri” denilen özel epitel hücreleri tarafından kurulmuştur. Olgun folikülün duvarında genellikle birkaç hücre tabakasından oluşmuş bir duvar oluşturan “Membrana granulosa”, bir bölgede folikülün ortasına doğru “Kumuhıs ooforus” denilen bir hücre yığını yapar. Bu bölgede hücrelerin sayısı fazladır. Kumulus ooforusun içinde yumurta (dişi döl hücresi – ovum) bulunur. Yumurtanın çevresinde “Zona pellusida” ve “Korona radiata” denilen hücresel olmayan iki tabaka bulunur.
Folikülün iç boşluğu “Likör foliküli” denilen bir sıvı ile doludur. Ölgün bir foliküle “Graaf folikülü” de denilmektedir. Olgunlaşma süreci sonunda “Yumurtlama” (Ovülasyon) gerçekleşir. Ovülasyondan sonra olgun folikülün kalıntıları “Korpus luteum” denilen bir yapıya dönüşür. Eğer kadın hamile kalmışsa bu yapı “Korpus luteum graviderum” a eğer kalmamışsa “Korpus luteum menstüratorium” adını alan işlev bakımından iki ayrı dokuya dönüşür. Daha sonra, her iki korpus luteum “Korpus albikans” denilen beyaz bir nedbe dokusuna dönüşür.