KALP: Kalp, kan dolaşımının itici gücünü oluşturmaktadır. Kalbin her kasılmasıyla (sistol) bir miktar kan damarlara pompalanır. Sürekli olarak kasılma ve gevşeme olaylarını yineleyen kalp, işlevsel ve yapısal bakımdan Özelleşmiş bir kastır. Kalp kasının içinde dört odacık bulunur. Kalp göğüs boşluğunun içinde, her iki akciğerin ortasında ve göğüs kemiğinin hemen arkasında bulunur. Kalbi kabaca bir koniye benzetebiliriz. Bu koninin “Apeks” denilen tepe bölümü aşağı, “Bazis” denilen tabam ise yukarı bakmaktadır. Yani kalp, tepesi aşağı, tabanı da yukarı bakan koni biçiminde özel bir kas kitlesidir. Kalbin tüm kitlesinin 1/3 bölümü vücudun orta hattının ağında, 2/3 bölümü ise orta hattın solunda bulunur. Erişkin bir kadında kalbin ağırlığı 230-280 gr.’ken, bu değer erişkin bir erkekte 280 – 340 gr. kadardır. Yaş ilerledikçe kalbin ağırlığı ve büyüklüğü artar. Kalbin tabandan tepeye olan uzunluğu 12 cm. kadarken, enine en geniş çapı 9 cm. kadardır. Kalbin ön-arka çapı ise en geniş yerde 6 cm. kadardır. Kalbin, ön ve alt olmak üzere iki yüzü vardır. Kalbin “Sterno-kostal” yüzü denilen ön yüzü akciğerler, plevra, timus ve göğüs kemiği ile komşudur.”Diyafragmatik yüz” denilen kalbin alt yüzü ise göğüs boşluğunu karın boşluğundan ayıran “Diyafragma” zarının hemen üzerine oturmuştur. Kalbin diyafragmatik alt yüzü, karaciğer ve mide ile komşudur. Özellikle mide ile olan komşuluğu önemlidir. Mide fazla yemekle ya da biriken gazlarla şiştiğinde üstteki komşusuna, yani kalbe baskı yaparak çeşitli rahatsızlıklara neden olur. Halk bu durumu “Kalbim sıkışıyor” biçiminde anlatır. Bu yakınmalar çoğu kez “Angina pektoris” kalp infarktüsü belirtileriyle karıştırıl ab ilir.
Kalbin apeks demlen tepesi sol meme başının biraz altında, beşinci ile altıncı kaburga kemikleri arasındaki boşluk hizasındadır. Bu aralığa “Kaburgalar arası beşinci aralık” (beşinci interkostal aralık) denir. Kalbin tepesi sol akciğer ve bunu saran plevra ile komşudur. Kalbin bazis denilen tabanı ise arkada yemek borusu [özofagus], aorta, vagus siniri ve büyük atardamarlarla komşudur.
Kalbin tabanından tepesine çizilen tasarımsal çizgiye “Kalp ekseni” denilmektedir. Ayakta duran bir insanda kalp ekseni ile yere paralel yatay düzlem arasındaki açı 40 derece kadardır. Kalp göğüs boşluğu içinde hareketsiz olarak durmaz. Örneğin sol kolu üzerine yatmakta olan bir insanın kalbi, sola doğru 6 cm. kadar yer değiştirir. Sağa yatınca ise 4 cm. kadar yer değiştirir. Nefes alındığında diyafragma aşağı doğru yer değiştirdiği için kalp bir miktar dikleşir-ken, nefes verme sırasında diyafragma yükseldiğinden kalp bir miktar yatıklaşır. Kalp başlıca Üç öğeden kurulmuştur. Bunlar kalp kası, bunun dış yüzünü örten ve “Perikard” adını alan iki yapraklı kalp zarı ve kalbin içindeki odacıklarm iç yüzünü örten “Endokard”dır.
Soru
Açık kalp cerrahisinde kalbe nasıl ulaşılır?
Cevap
Kalbe ulaşma yolu hemen her zaman aynıdır; göğüs kemiği orta çizgiden kaldırılarak doğrudan kalp boşluklarına ulaşılır. Ender durumlarda mitral kapağa, triküspid kapağa ve kulakçıklar arası bölmeye ulaşmak için ön sağ yandan göğse girilebilir, ama bu yaklaşım cerrahi görüş alanını kısıtlar. Ameliyat alanını daha geniş ve rahat hale getirebilmek için sağ ve sol olmak üzere iki keşi yapılıp göğüs boşluğuna iki yandan girilebilir. Cerrah kalp dış zannı açtıktan sonra manometreyle dört kalp boşluğunun ve iki ana damarın basınçlarım ölçer. Bu ölçüm manometreye bağlanan bir iğne aracılığıyla yapılır. Sonra vücut dışı dolaşım başlatılır, yani hastanın kalbi durdurulur ve kam yapay bir aygıtla dolaştırılır. Kalbin içi artık gözle muayene edilebilir.
Soru
Kalp ameliyatları nasıl grııplandırılabilir?
Cevap
Kalbe yapılan cerrahi girişimler iki grupta toplanır. Birinci gurubu oluşturan kapalı kalp ameliyatları asıl nedeni ortadan kaldırmaksızın sorunu hafifletici niteliktedir. İkinci gurupta ise tedavi edici nitelikteki açık kalp ameliyatlan yer alır; tedavi edici ameliyatlar hemen her zaman açık kalpte yapılır. Kapalı kalp ameliyatlarının da kalıcı ve geçici biçimleri vardır. Bu ayrım oldukça basittir ve farklı temiklere açıklık getirmeyi sağlar.
Soru
Kapalı kalp ameliyatından ne anlaşılır?
Cevap
Kapalı kalp ameliyatlan zaman kazandıran cerrahı ginşimlerdir. Hastaların ömrünü uzatır, yaşam kalitesini düzeltir. Bu tür cerrahinin başlıca amacı, kalbin gücünü artırmaktır.