İstemsiz Hareketler

İSTEMSİZ HAREKETLER: İstemsiz hareketler, esktrapiramidal sistem hastalıklarında en sık rastlanan belirtilerdendir. Bu özellik nedeniyle, ekstrapiramidal sistem istemsiz hareketlerin ortaya çıkışını engelleyen bir sistemdir. İstemsiz hareketleri şöyle sıralayabiliriz: “Tre-mor”, “Kore”, “Hemiballismus”, “Atetoz”, “Fasikülasyon”, “Miyokimi”, “Konvülzyon”, “Torsyon spazmı” ve “Tortikollis”.

Tremor, zat. görevli kasların ritmik olarak karşılıklı kasılma gevşemeleri durumunda ortaya çıkan bir istemsiz harekettir. Tremor halk arasında ellerin titremesi olarak tanınmaktadır. Baş, gövde, kol ve bacaklarda, ellerde görülebilir. Tremor heyecanla artar, uyku sırasında kaybolur. Parkinson hastalığında tremor _ özgün bulgulardan biridir. Alkolizmde, kokain alışkanlığında , hipertiroidizmde, cıva zehirlenmesinde, aşırı çay, kahve ve sigara kullanımında tremor ortaya çıkmaktadır.

Kore, belli bir amaca yönelik gibi gözüken, fakat aslında amaçsız ve istemsiz ani ve sert hareketlerdir. Bu hareketler genellikle kollarda ve yüzde görülür. Kaşları çatma, dil çıkarma, garip dudak hareketleri hastaya karşısındaki ile alay ediyormuş görünümü verir. Kore hareketleri de uyku sırasında kaybolur. “Romatizmal ateş” hastalığı sırasında ortaya çıkan koreye “Sydenham koresi”, nedeni bilinmeyen bir köre çeşidine de “Huntington koresi” denilmektedir. Gebelik sırasında da köre gelişebilmektedir. Hemiballismus ise daha büyük açılı köre hareketleridir. Genellikle bedenin yarısını tutarlar ve daha çok beynin talamus altı bölgesindeki damar hastalıklarından kaynaklanırlar. Atetoz, yavaş ve büyük köre hareketlerine benzer Vücudun tümünü ya da yansını tutabilir. Atetozdaki hastalarda gelişen bu hareketler, Cava dansözlerinin el ve kol hareketlerine benzerler. Fasikülasyon, kaslardaki çok sayıda kas lifinin düzensiz, ince ya da kaba bir biçimde kasılmalarıdır.

Miyokimi, halk arasında “Seyirme” adıyla bilinir. Tek bir kas içindeki bir lif grubunun kasılması olayıdır. Yorgunluk sırasında ve bazı sinirli kişilerde ortaya çıkmaktadır. Sıklıkla “Orbikula-ris Okuli” kasında görülmektedir. Konvülzyon, halk arasında “Havale” olarak bilinir. Konvülzyonlar vücudun bir bölgesindeki ya da tümündeki kasların ani ve sıçrayıcı kasılma hareketleridir. Konvülzyonlar başlıca iki çeşittir. Tonik konvülzyon ve klonik konvülzyon. Tonik konvülzyonda, kaslar kasılırlar ve gevşemezler. Hastanın o bölgesi ya da vücudu kas katı kesilir. Klonik konvülzoynlarda ise kaslar birbiri ardı sıra istemsiz kasılma ve gevşeme hareketlerine geçerler. Hasta bu kasılma ve gevşeme olayları sonucu sürekli olarak sarsılır, titrer. Konvülzyonlar epilepsi (sara) hastalığının en özgün belirtilerinden biridir. Konvülzyonların oluşum biçimi, epilepsi bölümünde ayrıntılarıyla incelenmiştir.

Torsyon spazmı durumunda hasta, kendi ekseni etrafında adeta burulmuş gibi durmaktadır. Torikollis durumunda, hastanın baş ve boynu istem dışı olarak bir yana ya da arkaya doğru yatmıştır.<