Kardinal Fayda Teorisi

Kardinal Fayda Teorisi, mikroiktisatta, tüketici dengesi analizi için geliştirilmiş analizlerden birisidir. Ordinal Fayda Teorisinden temel farkı, faydanın ölçülebilir olduğu varsayımına dayanmasıdır. Bu durum, faydanın ölçülebilir olduğu varsayımı, uygulamada aksaklıklara neden olduğu için Ordinal Fayda Teorisi kadar kullanım alanı bulamamıştır.

Varsayımları:

Kardinal Fayda Teorisi temel olarak üç varsayım üzerine inşa edilmiştir;

1. Toplam Fayda 2. Marjinal Fayda 3. Azalan Marjinal Fayda

Toplam Fayda: Kişinin bir dönem boyunca bir malın tüketiminden elde ettiği faydaya verilen addır. Marjinal Fayda:kişinin her ilave birim mal tüketmesi sonucu toplam faydada meydana gelen değişikliktir. Toplam fayda fonksiyonunun birinci türevi bize marjinal faydayı verir.

Tüketicinin belirli bir dönemde kullandığı mal miktarı arttıkça, elde ettiği (her ilave birim için) fayda azalır. Marjinal faydanın bu giderek azalması durumuna azalan marjinal fayda ilkesi adı verilir. Marjinal faydanını “0”'a eşit olduğu duruma, “doyum noktası” adı verililr. Sahip olduğu gelir ile satın alabileceği en iyi mal sepetini satın almayı amaçlayan bir tüketici, bir malı doyum noktasında, içerecek bir noktada ya da aşan bir noktada asla satın almaz.

Tüketici Dengesi

Tüketicinin gelirinin tümünü harcayarak faydasının maksimize ettiği duruma tüketici dengesi adı verilir. Tüketici dengesi analizinin amacı, tüketicinin nasıl davrandığında faydasını maksimize ettiğini/tüketici denge koşulunun ne olduğunu açıklamaktır. Kardinal ve ordinal fayda teorisindeki iki temel vasrayım, tüketicinin gelirinin ve satın aldığı mal fiyatlarının sabit olduğudur. Üçüncü bir varsayım olarak kardinal fayda teorisinde, tüketicinin tercihlerinin azalan marjinal fayda ilkesine tabi olduğu varsayılır. Böylece tüketici sadece bir mal alarak faydasını maksimize etmez.

Kardinal fayda teorisinin iki tanımlayıcı koşulu vardır: a. Tüketici gelirinin tümünü harcar; b. Her mal için harcanan son liranın tüketiciye sağladığı marjinal faydalar eşittir.

Yani tüketiciler gelirlerinin tümünü harcadığında, her mal için harcanan son liraların onlara sağladığı marjinal faydaların eşit olması durumunda tüketici denge koşulunu sağlamış olurlar. Buna eşmarjinal ilkesi adı verilir.

Bir mal için harcanan son liranın tüketiciye sağladığı marjinal fayda, malın satın alınan son biriminin marjinal faydası ile malın fiyatı arasındaki orana eşittir. Örneğin X malının fiyatı 10 Tl , alıınan son birimin marjinal faydası da 20 br ise bu durumda X malı için harcanan son liranın sağladığı marjinal fayda; 20/10=2 olacaktır. Tüm mallar için (sepetin içerisindeki) bu oranın eşit olduğu durum, kardinal fayda teorisinde tüketici dengesini verecektir.

MU(x)/MU(y)=P(x)/P(y)