Dönem Sonu İşlemlerinde Dikkat Edilecek Hususlar ve Hesapların Değerlemesi


































































































































































































































































































































































  HESAPLAR

DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
VE YAPILACAK İŞLEMLER (*)

100


 KASA Kasadaki yabacı paralar TCM merkez bankası efektif alış kuru ile değelenerk çıkan fark kambiyo karı yada zararı olarak kaydedilecek. Söz konusu kurlar takip eden Ocak ayında her yıl Maliye Bakanlığı tarafından tebliğ olarak yayınlanmaktadır. Kasa sayım noksanlarının vergi kanunları uygulaması yönünden gider kaydedilmesi mümkün değildir.KKEG olarak kaydedilir.Nedeni bulunamayan kasa sayım  fazlalarının ise gelir kaydedilmesi gerekmektedir.
Değerleme ölçüsü: TL için kayıtlı değer, yabancı para için  efektif alış kuru. (*)

102


 BANKALAR Bankadaki yabacı paralar döviz alış kuru ile değelenerek çıkan fark kambiyo karı yada zararı olarak kaydedilecek.
KIST DÖNEM FAİZ GELİRİ: Değerleme günü itibariyle vadesi gelmemiş mevduatlar, VUK’un 281 maddesi uyarınca değerleme gününe kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınacaktır..
Söz konusu mevduatın döviz cinsinden olması durumunda ise ilk önce Maliye Bakanlığınca tebliğ edilen kurlar üzerinden TL ye çevrilmeli ortaya çıkan kur farkı geliri veya gideri kambiyo karı veya zararı olarak kayda alınmalıdır. Bu durumda iki defa değerleme yapılmaktadır. Bunlardan biri kur farkı değerlemesi diğeri ise faiz değerlemesidir.
Değerleme ölçüsü: TL için kayıtlı değer, yabancı para için  döviz alış kuru (**).

101


 ALINAN ÇEKLER Çeklerde vade olmadığından 31.12 tarihinde vadesi ileri olanmüşteri çekler 121-  ALACAK SENETLERİ hesabına virman edilmelidir. Takip eden yılın açılış fişinden sonraki ilk mahsup fişinnde tekrar 101 hesaba virman edilmelidir. Alınan çeklere reeskont yapılmaz.
Değerleme ölçüsü: TL için kayıtlı değer, yabancı para için döviz alış kuru. (**)

103


 VERİLEN ÇEKLER Çeklerde vade olmadığından 31.12 tarihinde vadesi ileri olan firmaçekleri 321-  BORÇ SENETLERİ hesabına virman edilmelidir. Takip eden yılın açılış fişinden sonraki ilk mahsup fişinnde tekrar 103 hesaba virman edilmelidir. Verilen çeklere reeskont yapılmaz.
Değerleme ölçüsü: TL için kayıtlı değer, yabancı para için döviz alış kuru.(**)

108


 DİĞER HAZIR DEĞERLER Mutabakat yapılmalıdır.
Değerleme ölçüsü: Kayıtlı değer.

110
111
112
118


 HİSSE SENETLERİ
ÖZEL KESİM TAHVİL-SENET-BONO
KAMU KESİM TAHVİL-SENET-BONO
DİĞER MENKUL KIYMETLER		 Hisse senetleri ile fon portföyünün en az %51’i Türkiye’de kurulmuş bulunan şirketlerin hisse senetlerinden oluşan yatırım fonu katılma belgeleri alış bedeliyle, bunlar dışında kalan her türlü menkul kıymet borsa rayiciyle değerlenir. Borsa rayici yoksa veya borsa rayicinin muvazaalı bir şekilde oluştuğu anlaşılırsa değerlemeye esas bedel, menkul kıymetin alış bedelinin vadesinde elde edilecek gelirin (kur farkları dahil) iktisap tarihinden değerleme gününe kadar geçen süreye isabet eden kısmının eklenmesi suretiyle hesaplanır. Ancak, borsa rayici bulunmayan, getirisi ihraç edenin kar ve zararına bağlı olarak doğan ve değerleme günü itibariyle hesaplanması mümkün olmayan menkul kıymetler, alış bedeli ile değerlenir. VUK. Md.279

119


 M.K.DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞ. SPK mevzuatı açısından yıl içinde sürekli değer kaybeden hisse senetleri için karşılık ayrılmaktadır. Ancak bu karşılık vergi mevzuatı açısından  “Kanunen Kabul Edilmeyen Gider” olarak kabul edilir. Dönem sonunda tespit edilen değer düşüklüğü 654 hesabı borcu karşılığı 119 hesap alacağına kaydedilir. Ayrıca bu mblağ 9numarayla başlayan nazım hesaplarda KKEG
olarak takip edilir.

120


 ALICILAR Yurt içi ve yurt dışı alıcılarla mutabakat mektubu aracılığı ile mutabakat yapılmalı;
yurt dışı alıcıların yabancı para cinsinden olan bakiyelerine Maliye Bakanlığı  tarafından
 açıklanan kurlarla (döviz alış kuru) değerleme yapılmalı farklar kambiyo karı/zararı yazılmalıdır.

 


Değerleme ölçüsü: TL için kayıtlı değer, yabancı para için döviz alış kuru. (**)

121


 ALACAK SENETLERİ Mutabakat yapılmalıdır.
Değerleme ölçüsü: TL için kayıtlı değer, yabancı para için döviz alış kuru. (**)

122


 ALACAK SENETLERİ REESKONTU VUK  281’inci maddesinde alacakların,  285’inci maddesinde de borçların mukayyet  değerleriyle değerleneceği, henüz vadesi gelmemiş alacak ve borcun senede bağlı olmak şartıyla değerleme günündeki kıymetine indirgeneceği belirtilmiştir. Bu işleme reeskont denir.  İndirgeme sonucu alacak senetlerinde ortaya çıkan ortaya çıkan eksilme reeskont  gideri olarak yazılır. Takip eden yılda gelir yazılarak düzeltilir. Alacak senetlerine reeskont yapan borç senetlerine de yapmak zorunda Borç senetlerindeki eksilme de gelir yazılr. Bir sonraki yıl gider yazılarak düzeltilir. Reeskont işlemi yapmak ihtiyaridir. SPK açısından zorunlu.

126


 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR Mutabakat yapılmalıdır.
Değerleme ölçüsü: TL için kayıtlı değer, yabancı para için döviz alış kuru. (**)

128


 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR Protesto edilmiş, yazı ile birden fazla istenmiş ya da dava veya icra safhasına aktarılmış senetli ve senetsiz ticari alacaklar bu duruma düştükleri yılda 120 hesabın alacağı karşılığı bu hesaba borç kaydedilir. Ayrıca bu meblağ 654 hesabın borcu karşılığı 129 hesaba alacak kaydedilir.Şüpheli duruma düştüğü yılda karşılık ayrılmayan alacağa sonraki yıllarda karşılık ayrılmasını mali idare kabul etmemektedir.Ancak alacağa şüpheli durma düştüğü yıldan sonraki yılarda da karşılık ayrılabileceğini dair Danıştay Kararları mevcut.
D.4.Daire 02.05.1991 E:1988/4658, K:1991/1627
D.4.Daire 12.12.1994 E:1994/2943 K:1994/5901

131


 ORTAKLARDAN ALACAKLAR Merkez Bankasının avans işlemlerine uyduladığı avans faiz oranında adat işlemi yaılmalı, hesap edilen faize genel oranda KDV uygulayarak borçlu ortağa fatura düzenlenmelidir. Fatura matrahı 642 hesaba alacak kaydedilmelidir.

132


 İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR Mutabakat yapılmalıdır.
Değerleme ölçüsü: Kayıtlı değer.

133


 BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR Mutabakat yapılmalıdır.
Değerleme ölçüsü: Kayıtlı değer.

135


 PERSONELDEN ALACAK Mutabakat yapılmalıdır.
Değerleme ölçüsü: Kayıtlı değer.

136


 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR Mutabakat yapılmalıdır.
Değerleme ölçüsü: TL için kayıtlı değer. Yabancı Para için döviz alış kuru. (**)

138


 ŞÜPHELİ DİĞER ALACA VUK açısından Ticari olmayan alacaklara karşılık ayrılmaz

139


 ŞÜPHEL,İ DİĞER ALACAK KARŞ VUK açısından Ticari olmayan alacaklara karşılık ayrılmaz

15


 STOKLAR Stoklar grubu maliyet bedeli değerlenir.
Bir malın maliyeti iktisap edilmesi veya değerinin artırılması için yapılan ödemelerle bunlarla ilgili giderlerin toplamıdır. Bu giderleri satın alma giderleri ve depolama giderleri olarak ikiye ayrılır.

 



1.Satın alma giderleri: sipariş giderlerini, malın taşınması ile ilgili giderleri, üretime ve satışa hazırlık giderlerini, makinelerin hazırlık giderlerini, depolanıncaya kadar ödenen sigorta giderlerini kapsar.



2. Depolama giderleri: Stokların depolanması ile ilgili giderleri, depoda bekleme süresinde meydana gelen fiziki ve iktisadi yıpranma giderlerini, depo içi taşıma ve yerleştirme giderlerini, depolama ile ilgili sigorta giderlerini kapsar.


Üretilen malların değerlemesi: VUK. 275. maddesine göre imal edilen malların maliyeti;
- Mamulün vücuda getirilmesinde sarf olunan hammadde ve malzemelerin bedelini,
- Mamule isabet eden direkt işçilik payını,
- Genel imalat giderlerinden mamule düşen payı,
-  Genel idare giderlerinden mamule düşen payı,
-  Ambalajlı olarak piyasaya arzı gerekli olan mamullerde ambalaj malzemesi bedelidir.
İmal edilen malların değerlemesinde maliyet bedeli ölçüsü kabul edilmiş ve maliyet bedelinin hesaplanmasında uygulanacak yöntemin seçiminde mükellef serbest bırakılmıştır.



 Stok noksanı/fazlası:Stok noksanının nedeninin bulunamaması durumunda, bu noksanlığın
 satış işlemi olarak değerlendirilmesi, emsal bedeli üzerinden hasılat olarak kaydedilmesi ve
 üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir. 
Nedeni bulunamayan  stok sayım fazlalarının ise gelir kaydedilmesi gerekmektedir.
Bu konu tüm 15- STOKLAR grubu hesapları için geçerlidir.


Kıymeti düşen stoklar:Karşılık ayrılabilmesi için Takdir Komisyonu
marifetiyle takdir edilmelidir. (VUK. 274, 278) Takdir ettirilmez ise; KKEG yazılmalıdır.
Fireler: Dönem sonunda bilançoda yer alan stoklar fiili envanter sonucu hesaplanan stoklar
 olacağından, miktar dengesinde ortaya çıkan fireler maliyetin içinde yer alır; bu nedenle
 ayrıca gider yazılmaz. Fireler kabul edilebilir sınırlar içinde olmalı. (Bkz. İstanbul  Ticaret 
Odası Fire Oranları)

150


 İLK MADDE MALZEME Filli envanter sonucu mevcut malların maliyeti hesaplanmalıdır.
Kullanılanlar; imalatçılarda 710 hesaba, inşaat taahhüt işlerinde, taahhüt işlerinde ve hizmet işletmelerinde 740 hesaba virman edilmelidir.
Değerleme ölçüsü: Maliyet bedeli

151


 YARI MAMÜL- ÜRETİM Takip eden yılda tamamlanacak maliyet hesaplarında biriken (710, 720,730 hesaptaki) meblağlar 711, 721, 731 hesaplar aracılığı ile bu hesaba borç kaydedilmelidir.
Değerleme ölçüsü: Maliyet bedeli
(Bkz. 15- STOKLAR açıklaması)

152


 MAMÜLLER Filli envanter sonucu mevcut malların maliyeti hesaplanmalıdır.
Satılan mallar 620 hesaba virman edilmelidir.
Değerleme ölçüsü: Maliyet bedeli
(Bkz. 15- STOKLAR açıklaması)

153


 TİCARİ MALLAR Filli envanter sonucu mevcut malların maliyeti hesaplanmalıdır.
Satılan mallar 621 hesaba virman edilmelidir.
Emtia noksanının nedeninin bulunamaması durumunda, bu noksanlığın satış işlemi olarak değerlendirilmesi, emsal bedeli üzerinden hasılat olarak kaydedilmesi ve üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir. Nedeni bulunamayan  stok sayım fazlalarının ise gelir kaydedilmesi gerekmektedir.Bu konu tüm 15- STOKLAR grubu hesapları için geçerlidir.
Değerleme ölçüsü: Maliyet bedeli
(Bkz. 15- STOKLAR açıklaması)

157


 DİĞER STOKLAR Filli envanter sonucu mevcut malların maliyeti hesaplanmalıdır.
Kullanılanlar ilgili gider hesaba virman edilmelidir.
Değerleme ölçüsü: Maliyet bedeli
(Bkz. 15- STOKLAR açıklaması)

158


 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KAR.. 15-STOKLAR grubu açıklamasına bakınız.

159


 VERİLEN SİPARİŞ AVANS Mutabakat yapılmalı, yurt dışına verlen avanslara kur farkı hesaplanmalıdır. (Bkz. 120 hesap açıklaması)
Değerleme ölçüsü: TL için kayıtlı değer. Yabancı para için döviz alış kuru. (**)

170


 YILLARA YAYGIN İNŞ. ONARIM MAL. Biten inşaat tahhüt işleri 622 hesaba virman edilmelidir. 
Dikkat: kendisi inşaat üreten firmalar bu hesabı kullanamazlar. Saddece 
yıllara sirayet eden inşaat  taahüt işi yapanlar kullanır.

 


Değerleme ölçüsü: Kayıtlı değer

179


 TAŞERONA VERİLEN AVANSLAR Mutabakat yapılmalıdır.
Değerleme ölçüsü: TL için kayıtlı değer. Yavancı para için döviz alış kuru. (**)

180


 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER Döneme ait giderler ilgili gider hesaplarına virman edilmelidir.
Değerleme ölçüsü: Kayıtlı değer.

181


 GELİR TAHAKKUKLARI Mutabakat yapılmalıdır.
Değerleme ölçüsü: Kayıtlı değer.

190


 DEVREDEN KDV KDV beyanından kontrol.
Değerleme ölçüsü: Kayıtlı değer.

195
196


 İŞ AVANSLARI
PERSONELE AVANSLARI		 Mutabakat yapılmalıdır.
Değerleme ölçüsü: Kayıtlı değer.

22
24


 TİCARİ ALACAKLAR
MALİ DURAN VARLIKLAR		 Mutabakat yapılmalıdır.
12, 13 Hesap grubundaki hesap açıklamalarına bakınız.

250


 ARAZİ VE ARSLAR Mutabakat yapılmalıdır

251
252
253
254
255
256


 YER ALTI YER ÜSTÜ DÜZENLER
BİNALAR
TESİS MAKİNA VE CİHAZLAR
TAŞITLAR
DEMİRBAŞLAR
DİĞER MADDİ D. VARLIKLAR		 Mutabakat yapılmalı ve amortisman hesaplanmalı ve amortisman cetveli oluşturulması şarttır.(Bkz. VUK amotisman tebliğleri)
Kıst amortisman:Taşıtların amortismanı hesaplanırken,  faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları binek otomobilleri hariç olmak üzere, yıl içinde alınan binek otomobillere kıst amortisman uygulanmalıdır.
Sabit Kıymet maliyetine dahil edilecek faizler: Sabit kıymetelere ilişkin alınan kredilerin, sabit kıymetin alındığı döneme isabet eden faizi sabit
kıymetin maliyetine; sonraki yıllarda ödenen faizler ise; maliyetine eklenebilir yada doğrudan gider yazılabilir.(VUK 163 GT)

258


 YAPILMAKTA OLAN YATIRINLAR Mutabakat yapılmalı, biten yatırımlar ilgili sabit kıymet hesabına alınmalıdır.
Değerleme ölçüsü: Kayıtlı değer.

259


 VERİLEN AVANSLAR Mutabakat yapılmalıdır.
Değerleme ölçüsü: TL için kayıtlı değer. Yabancı para için döviz alış kuru. (**)

260
261
262
263
264
267


 HAKLAR
ŞEREFİYE
KURULUŞ VE ÖRGÜTLEME GİDERİi
ARAŞTIRMA GELİŞTİRME GİDERİ
ÖZEL MALİYET GİDERİ
DİĞER MADDİ OLMAYAN DURAN V.		 Mutabakat yapılmalı ve amortisman hesaplanmalı ve amortisman cetveli oluşturulması şarttır.(Bkz. VUK amotisman tebliğleri)

269


 VERİLEN AVANSLAR Mutabakat yapılmalıdır.
Değerleme ölçüsü. TL için kayıtlı değer. Yabancı para için döviz alış kuru. (**)

271
272


 ARAMA GİDERLERİ
HAZIRLIK VE GELİŞTİRME GİDERİ		 Mutabakat yapılmalı, Amortisman hesaplanmalı.

279


 VERİLEN AVANSLAR Mutabakat yapılmalıdır.
Değerleme ölçüsü. TL için kayıtlı değer. Yabancı para için döviz alış kuru.(**)

280


 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER Takip eden yıla ait giderler 180 hesaba virman edilmelidir.
Değerleme ölçüsü: Kayıtlı değer.

281


 GELİR TAHAKKUKLARI Mutabakat yapılmalıdır.
Değerleme ölçüsü: Kayıtlı değer.

300


 BANKA KREDİLERİ Mutabakat yapılmalıdır.
Ticari işletmeler tarafından kullanılan banka kredilerine ilişkin  faizinin  izleyen yılda ödenecek olması halinde, henüz ödenmemiş olan faizlerin, dönem sonunda kredinin kullanıldığı yıla isabet eden kısmı gider yazılacaktır. (VUV. Md.285)

320


   Yurt içi ve yurt dışı satıcılarla mutabakat mektubu aracılığı ile mutabakat yapılmalı;
yurt dışı satıcıların yabancı para cinsinden olan bakiyelerine döviz alış kuru ile (**)  değerleme yapılmalı; farklar kambiyo karı/zararı yazılmalıdır.
Değerleme ölçüsü: TL için kayıtlı değer. Yabancı para için döviz
alış kuru.(**) (Kıst dönem faiz gideri için 780 hesap açıklamalarına bakınız.)

321


   Mutabakat yapılmalı.

322


   VUK  281’inci maddesinde alacakların,  285’inci maddesinde de borçların mukayyet  değerleriyle değerleneceği, henüz vadesi gelmemiş alacak ve borcun senede bağlı olmak şartıyla değerleme günündeki kıymetine indirgeneceği belirtilmiştir. Bu işleme reeskont denir.  İndirgeme sonucu alacak senetlerinde ortaya çıkan ortaya çıkan eksilme reeskont  gideri olarak yazılır. Takip eden yılda gelir yazılarak düzeltilir. Alacak senetlerine reeskont yapan borç senetlerine de yapmak zorunda Borç senetlerindeki eksilme de gelir yazılr. Bir sonraki yıl gider yazılarak düzeltilir. Reeskont işlemi yapmak ihtiyaridir. SPK açısından zorunludur.

326
329
332
333
335
336


 ALINAN DEPOZİTO TEMŞNATLAR
DİĞER TİCARİ BORÇLAR
İŞTİRAKLERE BORÇŞAR
BAĞLI ORTAKLARA BORÇLAR
ORTAKLARA BORÇLAR
DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR		 Mutabakat yapılmalıdır.
Değerleme ölçüsü. TL için kayıtlı değer. Yabancı para için döviz
alış kuru.(**)

331


 ORTAKLARA BORÇLAR Mutabakat yapılmalıdır. Örtülü sermaye olup olmadığı test edilmelidir.
Örtülü sermaye: Kurumların, ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan
veya dolaylı olarak temin ederek işletmede kullandıkları borçların, hesap  dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin üç katını aşan kısmı, ilgili hesap dönemi için örtülü sermaye sayılır. (KV. Madde:12)

340


 ALINAN AVANSLAR Mutabakat yapılmalıdır.
Yurt dışı avasların yabancı para bakiyelerine döviz alış kuru ile (**) değerleme yapılmalı; çıkan fark kambiyo karı/zararı yazılmalıdır.
Değerleme ölçüsü: TL için kayıtlı değer. Yabancı para için  döviz alış kuru. (**)

350


 YILLARA YAYGIN  İNŞAAT  VE
ONARIM HAKEDİŞ BEDELLERİ		 Mutabakat yapılır.
İşin geçici kabulü yapıldığında bu hesaplardaki tutarlar ilgili satış hesaplarının  alacağına karşılık bu hesaplara borç kaydedilir.

360


 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR Ödenmeyen vergiler 368 hesaba virman edilmelidir.

361


 ÖDENMEYEN SOS. GÜV. KESİNTİLERİ Ödenmeyen sigorta primleri 368 hesaba virman edilmelidir.
öDENMEYEN SİGORTA PRİMLERİ: Ayrıca ödenmeyen sigorta primleri 5510 sayılı kanunun 88 Maddesi uyarınca gider yazılmaz. Dönem sonunda tespit edilen ödenmeyen sigorta primleri 900′lü nazım hesaplarda KKEG olarak izlenmeli ve Gelir ve KV beyanında ticari kazanca ilave edilmelidir. Söz konusu primler ödendiği yıl gelir ve kurumlar vergisi beyannameside diğer indİrim olarak düşülmelidir. Geçici vergi dönemlerinde bu işlem yapılmaz.

370


 DÖNEM KARI VERGİ VE D. Y.Y.KARŞ. Dönem ticari karında KKEG eklenerek ve de indirim ve istisnalar düşüldükten sonra hesaplanan ödenecek KV bu hesaba kaydeilir.
Bilanço esasındaki Gelir Vergisi mükellefleri (Şahıs işletmeleri ve şahıs şirketleri) bu işlemi yapmazlar

371


 D. KARININ PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE
DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ		 193 hesaba kaydedilen geçici vergi ve tevkif edilen vergilerden bu dönem KV’den mahsup edilecekler, bu hesaba virman edilmelidir. Yapılacak virman 370 hesaptaki tutarı aşmamalıdır. Ayrıca yıllara sırayet eden inşaatlara ilişkin GVK 42 ve 94′e  göre tevkif edilen vergilerler, tevkifatın yapıldığı gelirin gelir tablosu ile ilişkilendirildiği dönemde 371 hesaba virman edilerek dönem vergisinden mahsup edilir.

372


 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI Belirlenecek esaslar çerçevesinde  bir yıl içinde ödeneceği  önörülen kıdem tazminatları
karşılıkları KV,GV açısından gider yazılamaz. Karşılık ayırmak zorunlu değildir. Sermaye
Piyasası Kurumuna tabi kurumlarda karşılık ayrılması zorunludur.

380


 GELECEK AYLARA AİT GEİRLER Bu döneme ait gelirler ilgili gelir tablosu hesabına virman edilir. VUK. 287. 1 seri nolu MUSGT (Dönemsellik kavramı)

4


 UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR Uzun vadeli yabancı kaynaklardan vadeleri bir yılın altına düşen kaynaklar,  ilgili kısa vadeli yabancı kaynaklar hesabıns (3′lü hesaplara) virman yapılmalıdır.
Değerleme ölçüsü: TL için kayıtlı değer. Yabancı para için  döviz alış kuru. (**)

5


 ÖZ KAYNAKLAR Öz kaynak hesapları gözden geçrilmelidir.Özelikle önceki yıldan devreden 591 hesap, yılın ilk ayında açılış fişinden hemen sonra 580 hesaba virman; 590 hesabın da 1. tertip yedek (540 hesap) ayrıldıktan sonra 570 hesaba virman edildiği kontrol edilmelidir. Ayrıca 570 hesabın akıbeti açısından döneme ilişkin yapılan genel kurul kararlarna bakılmalıdır.

549


 ÖZEL FONLAR Yenileme fonu: VUK  328 maddesi uyarınca ayrılan yenileme fonlarının üç yıllık süresi kontrol edilmelidir. Şayet sabit kıymet alınmamışsa söz konusu fon üçüncü yılın sonunda sonuç hesaplarına (ilgili gelir tablosu hesabına) virman edilmelidir.
Gayrimenkul satışı: KVK  5/e maddesi uyarınca satılan gayrimenkullere ilişkin İstisna edilen kazanç beş yıl içinde sermayeye ilave dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilmişse, söz konusu fon sonuç hesaplarına (ilgili gelir tablosu hesabına) virman edilmelidir.

6


 GELİR TABLOSU HESAPLARI Hesaplar tekrar gözden geçirilmelidir. Dönem içinde yapılan düzeltmeler ve sonu virman  işlemleri hariç; dönem içinde gelir hesapları daima alacaklı, gider hesapları daima borçlu çalışır.
Gelir hesaplarında  borç, gider hesaplarında alacak varsa araştırılmalıdır.
Dikkat: Döneme ilişkin dönem sonlarında hesap edilen ciro primi, teşvik primi ve benzeri gelirlere ait fatura bir sonraki döneme kaydırılarak düzenlenmemelidir. İlgili olduğu dönem sonuç hesaplarına intikal ettirilmelidir.

642


 FAİZ GELİRLERİ Kıst dönem faiz geliri için 102 hesap açıklamalarındaki ”KIST DÖNEM FAİZ GELİRİ” açıklamalarına bakınız

7


 GİDER VE MALİYET HESAPLARI Hesaplar tekrar gözden geçirilmelidir. Dönem içinde yapılan düzeltmeler ve sonu virman işlemleri hariç bu hesaplar daima borçlu çalışır. . Bu  hesaplarında alacak varsa araştırılmalıdır.
Yansıtmalar: Maliyet hesapları olan 710-720-730 hesaplarında oluşan tutarlar, 711-721-731 yansıtma hesaplarının alacağı karşılığında 151 hesaba borç kaydedilir. Mamül hale
gelenler 151 hesabın alacağı karşılığı,152 hesabın borcuna virman edilir.
Faaliyet giderlerini oluşturan 750-760-770 hesaplarında oluşan tutarlar, 751-761-771  yansıtma hesaplarının alacağı karşılığında gelir tablosu hesapları olan 630-631-632 hesaplarına borç kaydedilir. 780 hesapta  oluşan meblağ, 781 yansıtma hesabı alacağı  karşılığında gelir tablosu hesabı olan 660 hesaba borç kaydedilir.

780


 FİNANSMAN GİDERLERİ 1. KIST DÖNEM FAİZ GİDERİ: Vadesi ertesi yıla sarkan kredi sözleşmelerine dayanan borçlar, değerleme gününe kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınırlar. Buna göre, vadesi
ertesi yıla sarkan kredilerin cari yıla isabet eden faizi hesaplanarak gider hesaplarına intikal
ettirilmelidir. (VUK.285 )

 


2. FİNANSMAN GİDER KISITLAMASI: 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 41. Maddesinin 9.  bendine ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 11. Maddesinin birinci fıkrasına konulan
ilave hükümlerle; Kredi kuruluşları, finansal kuruluşlar, finansal kiralama, faktoring ve finansman  şirketleri dışında, kullanılan yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde, aşan kısma
münhasır olmak üzere, yatırımın maliyetine eklenenler hariç, işletmede kullanılan yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kar payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan
gider ve maliyet unsurları toplamının %10’unu aşmamak üzere Bakanlar Kurulunca kararlaştırılan  kısmı” gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri gider yazamayacaklar. Belirlenecek oranı sektörler
itibarıyla farklılaştırmaya Bakanlar Kurulu, uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye ise Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır.
Bu uygulama 01.01.2013 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.

9


 NAZIM HESAPLAR Nazım hesaplarda izlenen KKEG kontrol edilmelidir.
GVK 41, Kurumlar Vergisi 11. maddesi uyarınca kanunen kabul edilmeyen giderler için 9 nazım hesaplarda izlenmeli ve Kv, GV beyan safhasında ticari kazanca ilave edilerek  vergi hesaplanmalıdr.
  GELİR TABLOSU İlk rakamı 6 ile başlayan hesaplardan oluşur. Bu heasapların tamamı 690 hesaba virman edilir. 690 hesabın farkı işletmenin dönem karı veya zararını oluşturur. Sonucun zarar çıkması halinde zarar tutarı önce 692 hesaba buradan da 591 hesaba virman edilerek, zarar bilançoya gönderilir.
690 hesap bakiyesinin kar çıkması halinde (Ticari kar) bu meblağ üzerine dönem KKEG tutarı eklenerek ve de indirim ve istisnalar düşüldükten sonra kalan meblağ üzerinden (Mali kar)   vergi hesaplanır. Bu tutar 690 hesabın borcuna karşılık 691 hesabın alacağına yazılır. 690 hesap ile 691 hesap farkı ise yine 690 hesabın borcu karşılığı 692 hesabın alacağına yazılır. Sonuç olarak 691 hesap 370 hesabın alacağına , 692 hesapda 590 hesabın alacağına virman edilerek bilançoya gönderilir.
  BİLANÇO Bilanço yukarıda bahsedilen dönem sonu işlemlerinin yapılması sonucunda ilk rakamı 1-2-3-4-5 rakamlardan olan hesaplardan oluşur. Bu hesaplardan 1-2 hesaplar bilançonunun aktifini, 3-4-5 hesaplar ise pasifini oluşturur.
  (*) TMS ve SPK düzenlemleri gözöznünde bulundurulmamıştır.

 


 


(**) Dönem sonu kur değerlemelerinde, Maliye Bakanlığı’nın her dönem sonuna ilişkin yayınladığı tebliğdeki kurlar esas alınır. (Kasa için efektif alış, diğer tüm işlemler için döviz alış kurları dikkate alınmalıdır.)